اثر تغذیه تکمیلی بر رشد و برخی از خصوصیات تولید مثلی بره های نر و ماده نژاد سنجابی

این آزمایش به منظور بررسی اثر تغذیه تکمیلی به صورت آزاد بر رشد و خصوصیات تولید مثلی بره های شیرخوار انجام شد. برای این منظور 10 بره نر و 10 بره ماده با میانگین سن یک ماه و میانگین وزن زنده به ترتیب 3/1±4/13 و 9/0±6/11 در یک آزمایش 90 روزه در نظر گرفته شدند. بره ها در هر جنس بر اساس وزن زنده گروه بندی شدند و به طور تصادفی در یکی از دو گروه غذایی قرار گرفتند: دسترسی آزاد به شیر و یونجه (کنترل) و دسترسی آزاد به شیر، یونجه و کنسانتره (تکمیلی). کنسانتره گروه تکمیلی شامل جو، ذرت و کنجاله سویا با غلظت انرژی خام و پروتئین خام به ترتیب 52/4 مگاکالری و 160 گرم در هر کیلوگرم ماده خشک بود. اندازه گیری وزن زنده و شیر و خوراک خورده شده به صورت روزانه ثبت شد. نمونه گیری خون و اندازه گیری ظاهری بیضه نیز از روز شروع آزمایش با فواصل 30 روزه انجام شد. در انتهای آزمایش همه بره ها ذبح شدند و بیضه و تخمدان آن ها به منظور مطالعات بافت شناسی برداشته شد. همه اندازه گیری ها در سه دوره آزمایش با هم مقایسه شدند: روز 30-0 (دوره اول)، روز 60-31 (دوره دوم) و روز 90-61 (دوره سوم). نتایج این آزمایش نشان داد که شیر مصرفی بین بره های دو گروه غذایی تفاوت معنی داری نداشت (05/0p). بره های گروه تکمیلی نسبت به کنترل (05/0>p) و بره های نر نسبت به ماده ها (05/0>p) دارای وزن زنده بیشتری در کل دوره آزمایش بودند. افزایش وزن روزانه تحت تأثیر جیره (01/0>p)، جنس (01/0>p) و دوره (01/0>p) قرار گرفت و بره های گروه تکمیلی نسبت به کنترل و نرها نسبت به ماده ها دارای افزایش وزن روزانه بیشتری بودند. بیشترین افزایش وزن روزانه نیز در دوره دوم حاصل شد. غلظت هورمون تستوسترون در بره های نر تحت تأثیر جیره تکمیلی (05/0>p) قرار گرفت و در دوره سوم (01/0>p) بیشترین میزان غلظت این هورمون در بره ها دیده شد. جیره و دوره بر غلظت هورمون های پروژسترون و استروژن در بره های ماده اثر معنی داری نداشتند (05/0p). خصوصیات بافت شناسی بیضه شامل قطر لوله های اسپرم ساز، تعداد سلول های سرتولی، تعداد اسپرماتوگونی ها و تعداد سلول های لایدیگ در بیضه بره های گروه تکمیلی به طور معنی داری بیشتر از بره های گروه کنترل بود (01/0>p). خصوصیات بافت شناسی تخمدان شامل قطر فولیکول های پریموردیال و تعداد فولیکول های اولیه در تخمدان بره های گروه تکمیلی به طور معنی داری بیشتر از بره های گروه کنترل بود (01/0>p). نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که تغذیه تکمیلی، سرعت رشد و وزن زنده بره های نر و ماده را در زمان شیرخوارگی بهبود داد. این اثرات با بهبود خصوصیات تولیدمثلی وابسته بود.